Brak wyników

Zdrowie i rozwój

26 listopada 2019

NR 12 (Grudzień 2019)

Wpływ mikrobioty jelitowej na stan zdrowia dziecka

0 627

Według definicji FAO/WHO z 2002 roku probiotyki to żywe mikroorganizmy, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny efekt zdrowotny. Coraz więcej rodziców decyduje się na podawanie swoim dzieciom preparatów probiotycznych, kierując się ich korzystnym efektem zdrowotnym. Zasiedlając nimi układ pokarmowy dziecka, chronimy je przed wieloma chorobami, biegunką i wzmacniamy jego układ odpornościowy.

Probiotyki znacząco ułatwiają przyswajanie związków mineralnych oraz witamin z grupy B i K. W przypadku dzieci szczególne istotne jest to, że pomagają w absorpcji wapnia oraz zdecydowanie zmniejszają ryzyko występowania alergii. W nowoczesnych systemach opieki zdrowotnej zaleca się stosowanie probiotyków u dzieci z obniżoną odpornością, urodzonych drogą cięcia cesarskiego. Zazwyczaj probiotyki polecane są w profilaktyce biegunki (w tym biegunki podróżnych), zwiększenia odporności na sezonowe infekcje, jak również przy antybiotykoterapii oraz bezpośrednio po jej zakończeniu, w celu kolonizacji korzystnymi bakteriami.

Układ pokarmowy a odporność 

Dla kształtowania odporności małego dziecka bardzo ważny jest odpowiedni sposób żywienia. Za dostarczanie właściwych składników pokarmowych, które są niezbędne do tworzenia tarczy ochronnej organizmu, odpowiada układ pokarmowy. Jest on zasiedlony przez tzw. korzystne bakterie. Proces zasiedlania mikrobiotą zaczyna się już w życiu płodowym, trwa przez pierwsze lata życia i ma kluczowe znaczenie dla odporności, gdyż mikrobiota jelitowa bierze udział w tworzeniu odpowiedniej bariery jelitowej. 

Do układu pokarmowego wraz z pokarmem dostarczane są bakterie probiotyczne, które wpływają na ograniczenie przenikania wirusów i bakterii poprzez ścianki jelita do organizmu. Odpowiednia dieta dostarcza także prebiotyków, które są kluczowe do prawidłowego wzrostu i namnażania się bakterii probiotycznych. Nieuniknione jest jednak, że dziecko zachoruje. Gdy dojdzie do poważniejszej infekcji i antybiotykoterapii, koniecznie należy zadbać o podaż probiotyków. Dzięki temu odporność naszego malucha nie spadnie drastycznie po przebytej chorobie.

Dysbioza jelitowa – czego za dużo?

Choć bardzo często nie zdajemy sobie z tego sprawy, to niewyobrażalnie ważną rolę w funkcjonowaniu ludzkiego organizmu odgrywa flora jelitowa. Jest to zespół mikroorganizmów, głównie bakterii, które tworzą w układzie pokarmowym złożony ekosystem, szczególnie istotny u dzieci, a każde zaburzenie jego składu, ilości i działania, może prowadzić do problemów zdrowotnych. Ważną funkcją bakterii jelitowych jest też ich rola wspomagająca w procesie nabywania odporności na wirusy. 
Jednym z podstawowych czynników, który wpływa na stan jelit, jest żywienie. Szacuje się, że największym winowajcą odpowiedzialnym za pogarszający się stan mikroflory bakteryjnej jest cukier. Uważa się, że nadmiar cukru w organizmie może prowadzić do wzrostu poziomu kwasowości w przewodzie pokarmowym, powodując zakwaszenie przewodu, niestrawność, pogarszając przyswajanie składników odżywczych. Powszechna jest również wiedza na temat niekorzystnego wpływu antybiotyków na „dobre” bakterie, ale mało kto wie, że na mikroflorę jelit mają negatywny wpływ także inhibitory pompy protonowej (leki na zgagę) czy leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, np. ibuprofen, oraz stres.

Kiedy myśleć o kandydozie

Zaburzenie równowagi między pożytecznymi a złymi drobnoustrojami prowadzi do patologicznego namnażania się grzybów i wywoływania takich chorób jak kandydoza, której podłożem jest grzyb z rzędu drożdżaków o nazwie Candida albicans. Niewielka ich ilość jest stale obecna w naszym organizmie, ale zwykle nie ma to żadnych konsekwencji dla zdrowia. Natomiast nadmierny rozwój grzybów jest poważnym zagrożeniem dla organizmu. Patologiczny rozrost tych grzybów powoduje infekcje skóry, błony śluzowej, a czasem infekcja obejmuje cały organizm (grzybica ogólnoustrojowa). Do takiej sytuacji dochodzi rzadko i odpowiada za to całkowity spadek odporności. 
Zakażenie drożdżakami może rozwijać się w różnych lokalizacjach. Objawy kandydozy są niespecyficzne i obejmują częste bóle głowy, zatkane zatoki, gazy, nudności, wzdęcia, biegunki, bóle brzucha i stawów, wysypki, świąd, infekcje uszu, cienie pod oczami, nadmierny apetyt na słodycze, trudności z koncentracja i pamięcią, niespokojny sen, stany depresyjne. W przypadku infekcji grzybiczej jamy ustnej pojawiają się pleśniawki na języku i dziąsłach, kandydoza skóry wywołuje zmiany najczęściej w pachwinach, pod pachami czy między palcami.

Choroby zaczynają się od jelit

Udowodniono, że za odporność organizmu w ogromnym stopniu odpowiadają flora bakteryjna i komórki jelit. Nieprawidłowa reakcja układu immunologicznego może prowadzić do występowania alergii. U dzieci z dysfunkcją tego układu pojawia się nadwrażliwość na różne zwykłe czynniki, substancje występujące w otoczeniu. Reakcje te mogą mieć podłoże genetyczne. Niezwykle ważny jest wpływ środowiska, a szczególnie zanieczyszczenia wody, powietrza i gleby, powszechnie stosowane środki chemiczne oraz przewlekły stres. 

Pamiętaj

Ochrona jelitowa jako prewencja alergii jest szczególnie ważna u małych dzieci, które mają słabo wykształcony ekosystem. Dzięki stosowaniu dobrych jakościowo preparatów probiotycznych można zmniejszyć częstotliwości wystąpienia alergii, a także jej następstw, np. atopowego zapalenia skóry. 


Badania naukowe potwierdzają, że dedykowane dzieciom probiotyki najkorzystniejsze efekty dają w przypadku alergii pokarmowych, atopowego zapalenia skóry, częstych infekcji górnych dróg oddechowych i nawracających zapaleniach uszu. 

Przypisy