Brak wyników

Nowy rok szkolny, nowe wyzwania!

Artykuły | 14 stycznia 2019 | NR 7
0 985

Niezależnie od tego, czy dziecko dopiero zaczyna przygodę ze szkołą, czy idzie już do kolejnej klasy, potrzebuje naszego zainteresowania oraz wsparcia – i to przez cały rok. Jak zatem ułatwić dziecku płynne wdrożenie się w powakacyjną rzeczywistość?

Szkoła w życiu dziecka odgrywa ważną rolę i stawia przed nim wiele wyzwań. Pierwsze dni w nowej szkole są jednym z największych przełomów w życiu dziecka, są ogromnym wyzwaniem. Przełomem jest także powrót do szkoły po wakacjach. Początek nowego roku szkolnego po dwóch miesiącach wakacji wymaga, by dziecko na nowo przystosowało się do zmieniającej się sytuacji.
Choć dzieci zazwyczaj chętnie idą do szkoły – chcą się uczyć i spotkać z rówieśnikami – to nawet kiedy idą do niej z entuzjazmem, mogą odczuwać stres i spotykać się z wyzwaniami, którym trudno im jest sprostać. Jeszcze trudniej jest tym dzieciom, które czują tremę, są z natury bardziej nieśmiałe czy wrażliwe. Z tego względu każdy mały uczeń potrzebuje wsparcia rodziców – najlepiej, jeśli jest ono dopasowane do indywidualnych potrzeb dziecka.
Oczami dziecka
Chcąc być dla dziecka wsparciem, powinniśmy patrzeć na sytuację z jego perspektywy. To, co nam wydaje się nieistotne i błahe, dla niego może być ważne, ekscytujące lub stanowić trudność nie do pokonania.
Rozmowa z dzieckiem
Jeśli chcemy zrozumieć sytuację i przeżycia dziecka, najlepiej dowiadywać się o nich u źródła. Rodzice często słyszą, że z dzieckiem trzeba rozmawiać o tym, co dzieje się w szkole, więc starają się to robić. Czasem jednak nie bardzo wiedzą, jak się do tego zabrać. Zadają więc pytania o to, co oni sami uważają za ważne. Pytają o to, jak poszedł sprawdzian, jakie oceny dziecko dostało, jak się pani spodobała wykonana praca dziecka. Dziecko udziela odpowiedzi i na tym rozmowa się kończy. Niestety dotyczyła tylko tego, co interesowało rodzica.
Czasem rodzic pyta zbyt ogólnie: „Jak było w szkole?”, a kiedy dziecko odpowiada: „W porządku” – kończy rozmowę. Tymczasem dzieci często na tego typu pytania udzielają nam takich odpowiedzi, jakie sądzą, że chcemy usłyszeć. W efekcie nawet dziecko, które spotkała w szkole duża przykrość, może nam odpowiedzieć „w porządku” – bo się wstydzi lub nie chce nas martwić.
Jak zatem komunikować się z dzieckiem? Najlepiej codziennie poświęcić trochę czasu, choćby kilkanaście minut, na omówienie tego, co działo się w szkole. Może się to odbywać przy obiedzie lub podczas powrotu ze szkoły, ważne jednak, by dziecko czuło, że poświęcamy mu całą naszą uwagę. Możemy zacząć od pytania: „Jak było w szkole?”, ale jeśli dziecko odpowie: „W porządku” – postarajmy się, by rozwinęło wypowiedź i powiedziało nam zwłaszcza o tym, co jest ważne dla niego. Jeśli dziecko wygląda na wesołe, możemy zapytać: „W porządku? Czy to znaczy, że twój dzień był fajny? Co takiego fajnego się wydarzyło?”. Natomiast jeśli wydaje się smutne, zapytajmy np.: „Hmm, mam wrażenie, że twoja mina mówi coś innego. Czy coś cię martwi? Może jak o tym porozmawiamy, poprawi ci się humor?”. Możemy też spytać: „Hmm, to mi niewiele mówi, a jestem naprawdę ciekawa/ciekawy, co działo się w szkole. Może mi opowiesz?”. Dopiero kiedy dziecko opowie o tym, co dla niego ważne, zadajmy swoje dodatkowe pytania (np. o uzyskane oceny).
Możemy powiedzieć np.: „Cieszę się, że mogliśmy o tym porozmawiać”, „Dziękuję, że mi o tym powiedziałeś”, „To było faktycznie ciekawe”, „Lubię z tobą rozmawiać” – w ten sposób zachęcimy dziecko, by rozmawiało z nami w przyszłości.
Jak wspierać
dziecko na co dzień?


1 Okazuj dziecku bezwarunkową miłość, wsparcie i szacunek. Jeśli popełniło błąd, niewłaściwie się zachowało lub ma problemy szkolne, nie obwiniaj go, ale zaoferuj pomoc w przezwyciężeniu trudności. Pamiętaj, że „niewłaściwe” zachowania dzieci często wynikają z tego, że sobie one z czymś nie radzą – z emocjami, stresem, ocenianiem, rówieśnikami itp. 
Jeśli uważasz, że dziecko powinno usłyszeć słowa krytyki, zawsze krytykuj jego zachowanie, a nie samo dziecko, formułuj krytykę konstruktywnie.


2 Okazuj wiarę w możliwości i dobrą wolę dziecka. Jeśli powiesz: „Wierzę, że możesz sobie z tym poradzić, pomogę ci” lub „Wiem, że chciałeś dobrze” – dziecku łatwiej będzie w to uwierzyć. Jeśli zaś będziesz mówić: „W ogóle się nie starasz”, „Robisz to specjalnie”, „Jesteś niegrzeczny” – to dziecko też zacznie 
w to wierzyć.
3 Wyrażaj się dobrze o szkole – kiedy krytykujesz szkołę lub nauczycieli, mówisz, że coś jest „głupie” lub „bez sensu”, a dzieciaki są „wredne”, dziecko też zacznie tak myśleć – co utrudni mu radzenie sobie w szkole i zniechęci je do niej. Jeśli masz zastrzeżenia do szkoły, rozmawiaj bezpośrednio z nauczycielem.
4 Okazuj zrozumienie i szacunek dla problemów i emocji dziecka: pozytywnych i negatywnych. Nie krytykuj dziecka, jeśli płacze, krzyczy lub żali się, ale ucz je konstruktywnie radzić sobie z tymi emocjami i pomagaj mu rozwiązywać problemy, które leżą 
u ich źródła.
5 Wspieraj samodzielność dziecka – pozwalaj mu podejmować coraz więcej samodzielnych decyzji, np. w co chce się ubrać, jak chce się czesać, jaki chce wybrać plecak, piórnik czy zeszyt. Pamiętaj, że może to mieć duże znaczenie dla sposobu, w jaki dziecko będzie postrzegane przez rówieśników. Nie ucz go ślepo podążać za modą, ale wykazuj zrozumienie dla jego potrzeb identyfikowania się z rówieśnikami.
6 Zachęcaj dziecko, by rozwijało swoje zainteresowania i pasje, nawet jeśli nie wiążą się one bezpośrednio ze szkołą. Pamiętaj jednak, aby dziecko mogło samo wybrać, czym chce się zajmować, nie narzucaj mu zainteresowań. 
7 Jeśli dziecko jest nieśmiałe i wrażliwe, nie zmuszaj go, żeby na siłę próbowało zachowywać się inaczej. Wspieraj jego samoocenę, rozwijaj umiejętności społeczne oraz sposoby radzenia sobie ze stresem i szukaj sposobów, dzięki którym może ono radzić sobie ze szkolnymi wyzwaniami po swojemu. Jeśli masz z tym trudności, szukaj fachowego wsparcia u wychowawcy, szkolnego pedagoga lub w poradni psychologiczno-
-pedagogicznej.
8 Zajęcia pozaszkolne wspierają rozwój dziecka, pamiętaj jednak, aby nie było ich zbyt wiele, inaczej dziecko będzie przemęczone i przytłoczone.
9 Interesuj się nie tylko wynikami dziecka, ale też jego relacjami z rówieśnikami. Pamiętaj, że trudności w tych relacjach mogą przyczyniać się do kłopotów w nauce. Jeśli dziecku trudno odnaleźć się w grupie, współpracuj ze specjalistami, aby mu pomóc.
10 Pamiętaj, że na początku edukacji dziecko stara się ze wszystkich sił, chce się uczyć, zadowolić rodziców i nauczycieli. Staraj się podtrzymać pasję, nie zabijaj jej narzekaniem, krytyką czy obojętnością.
11 Ucz dziecko radzić sobie z niepowodzeniami – wyjaśnij mu, że błędy zdarzają się każdemu i że na nich też można się uczyć.
12 Okazuj dziecku zainteresowanie tym, czego się nauczyło, co potrafi i co je ciekawi, a nie tylko szkolnymi wynikami i ocenami. Pytaj, co lubi, co jest dla niego łatwe, a co sprawia trudności. Doceniaj pytania, które ci zadaje i zawsze staraj się znaleźć odpowiedź. Pozwól maluchowi, by czasem to ono nauczyło czegoś ciebie i by mógł poczuć dumę ze swoich umiejętności. Zachęcaj do poszukiwania, eksperymentowania i poznawania świata.

Bibliografia:
• Aron E. N., Wysoko wrażliwi, Feeria, Łódź, 2017.
• Chlebowska E., Wychowanie. Najtrudniejsza ze sztuk pięknych, Helion, Gliwice, 2014.
• Faber A., Mazlish E., Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły, Media Rodzina, Poznań, 2013.
• Zabłocka M., Przezwyciężanie nieśmiałości u dzieci, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.

Magdalena Goetz
 

Przypisy