Czy edukacja Montessori jest dla Twojego dziecka? Poznaj 3 najważniejsze FAKTY

Najczęściej rodzice podczas rozmów poprzedzających decyzję o wyborze placówki Montessori dla dziecka poruszają następujące kwestie:

• Czy metoda Montessori oznacza, że dzieci robią tylko to, na co mają ochotę?
• Czy Montessori traktuje dzieci jak małych dorosłych?
• Dlaczego grupy różnowiekowe są aż tak istotne?

Klasa Montessori nie jest typowym środowiskiem przedszkolno-szkolnym. Nie funkcjonuje na bazie tradycyjnego systemu, kiedy to uczniowie w określonym czasie słuchają wykładu nauczyciela i następnie mają do zrobienia zadania. Mimo to, jak dowodzą badania, poprzez edukację Montessori uczniowie osiągają najlepsze wyniki w rozwoju akademickim i psychospołecznym. 

Gdzie tkwi tajemnica sukcesu tej metody? W Montessori stawia się na kreatywność, holistyczny rozwój i brak utartych ścieżek. Nauczyciele idą za konkretnym dzieckiem, wnikliwie je obserwując. W tej metodzie od najmłodszych lat bardzo istotna jest nauka bycia asertywnym w grupie, bycia liderem, ale też nauka przyjmowania pomocy. Montessori nie ogranicza się do „życia w sali”, a do doświadczania go w społeczności, poprzez dbałość o innych oraz otoczenie i przyrodę. 

Dla kogo jest edukacja Montessori? Wokół tej metody cały czas krąży wiele sprzecznych informacji, stąd warto opisać najważniejsze fakty.

FAKT 1: W edukacji Montessori wolność to nie samowola

Jak mówiła twórczyni metody, dr Maria Montessori, nie można mówić o jakimkolwiek rozwoju, jeśli jednostka nie jest wolna. Przedszkola i szkoły Montessori są najbardziej odpowiednie dla dzieci z rodzin, w których rodzice dają swoim dzieciom pewną przestrzeń do decydowania o sobie. 

- Jest to jednak nie samowola, a wolność w granicach – te są wyraźne i dostosowane do konkretnego dziecka, które uczy się je szanować i ich przestrzegać – mówi Ewelina Donatti, założycielka International Montessori Institute i nauczycielka Montessori.

I takie podejście do wychowania praktykuje się także w placówkach Montessori. Dzieci mają tu wolność wyboru – miejsca, czasu i rodzaju aktywności. Wiedzą, że tu rozwiną swoje zainteresowania. Mogą pracować indywidualnie, z pomocą edukacyjną, w dowolnym miejscu w naszej przestrzeni. Są pytane czy zadanie rozwiązać chcą same, czy z grupą innych dzieci. 

Wolność to w Montessori ważny dar – ale istniejący w bardzo konkretnych ramach. Wyznacza je szacunek dla siebie, dla swoich potrzeb (mogę odmówić, gdy czuję, że to zadanie nie jest teraz dla mnie lub gdy dziś nie czuję się wystarczająco otwarty na interakcję z innymi i wspólnie realizowane zadanie), do innych ludzi, którzy są wokół nas (odmawiam z szacunkiem dla potrzeb innych), nauczycieli (chcę zmagać się z zadaniem sam, ale wiem, że zawsze mogę poprosić o pomoc), roślin, zwierząt, do całego otoczenia materialnego. Dzieci w Montessori czują, że są szanowane i chcą tym szacunkiem obdarowywać także innych. Wiedzą też, że inni ludzie również chcą być tak traktowani. 
 

FAKT 2: Dzieci w edukacji Montessori są traktowane jak wyjątkowe osoby, a nie jak dorośli 

Dość często rodzice pytają, dlaczego dzieci w przedszkolu same przygotowują sobie drugie śniadanie - sięgają po naczynia, kroją chleb, przygotowują kanapki. Albo sprzątają miejsce wykonywania zadania czy ogród. Tutaj czasem padają słowa: a gdzie sytuacje, gdy dzieci bawią się lub oglądają ulubione bajki, zapominając o tym, co wokół? Co z ich beztroskim dzieciństwem?

Odpowiedź edukacji Montessori jest tu jednoznaczna: dzieci w wieku od 0 do 6 lat mają chłonny umysł. To właśnie wtedy tworzą się w nich struktury, od których zależy ich cały dalszy rozwój. To nie szkoła średnia i studia je kształtują – a właśnie pierwsze sześć lat ich życia.

- Metoda Montessori to podejście edukacyjno-pedagogiczne traktujące dzieci nie jako dorosłych – a jako osoby, które są w stanie dużo zrozumieć i poznawać prawdziwy świat - akcentuje Ewelina Donatti, założycielka International Montessori Institute i nauczycielka Montessori. I dodaje: - To dlatego sprawdza się tu nie kuchenka-zabawka, a ta prawdziwa kuchnia. Jak potwierdzają badania i wieloletnie obserwacje – dzieci chcą uczyć się prawdziwego świata, zapytane o to, czy chcą jakiś przedmiot w formie zabawki czy tej bardziej realistycznej – wybiorą to drugie. 

Warto im na to pozwolić – przy jednoczesnej refleksji, że to dzieci. Powinny mieć możliwość korekty, pomoc nauczyciela – ale życie w realnym świecie to najlepsze możliwe dzieciństwo. 

FAKT 3: Grupy różnowiekowe Montessori to silniejsza motywacja do rozwoju 

Według założeń dr Marii Montessori grupa różnowiekowa odwzorowuje prawdziwe życie społeczne. Podobną sytuację obserwujemy chociażby na placu zabaw, gdzie dzieci naturalnie nie dzielą się rocznikami, a spontanicznie współpracują i bawią się. Tak wygląda prawdziwe życie.

Dlatego w Montessori klasy są mieszane wiekowo. Poziom przedszkolny stanowi grupa dzieci od 3 do 6 lat, kolejne grupy to 6-9 lat, 9-12, 12-15 oraz 15-18 lat. Klasy, w których przebywają uczniowie na różnych poziomach, mają na celu, po pierwsze, naukę poprzez naśladowanie nieco starszych dzieci, co ma bardziej motywować młodsze dzieci do rozwoju (pomiędzy dzieckiem a nauczycielem czy rodzicem jest duża różnica wiekowa – zatem trudno jest o podobny efekt). Po drugie, starsze dzieci również mają silniejszą zachętę do rozwoju, jako te, które wskazują drogę, i poprzez to wzmacniają swoje zdolności przywódcze. Maria Montessori obserwowała, że dzieci chętnie przejmują odpowiedzialność – i jako starsze w grupie – chcą szybko zajmować się czynnościami coraz to poważniejszymi. Z badań neurodydaktycznych wiemy także, że najlepiej się uczymy i zapamiętujemy, gdy przekazujemy swoją wiedzę innym. Wszystko oczywiście odbywa się pod czujnym okiem nauczyciela-przewodnika.

Jak przy tym wygląda kwestia realizowania programu nauczania? Poszczególne grupy Montessori korzystają z bogatego i zróżnicowanego materiału dydaktycznego, który zabezpiecza potrzeby rozwojowe dzieci w różnym wieku (w trzyletniej rozpiętości wiekowej grupy). Wszystkie uczą się we własnym tempie i bez presji na wynik.

Dzieci rodzą się z naturalną ciekawością, są kreatywne i chcą doświadczać otaczającego świata i się go uczyć. Dlatego warto, by szkoła była dla nich radosnym doświadczeniem – a nie miejscem, które zmusza je do szybkich osiągnięć, rywalizacji i stosuje niepotrzebną kontrolę.

Jeśli chcesz poszerzyć swoją wiedzę nt. edukacji Montessori, zajrzyj TU.