Brak wyników

Szkolne sprawy

14 stycznia 2019

NR 9 (Wrzesień 2018)

Jak wychować małego poliglotę?

0 755

Śmiało można zaryzykować stwierdzeniem, że każdy współczesny rodzic boryka się ze znalezieniem złotego środka, recepty będącej odpowiedzią na powyższe pytanie. Gotowego przepisu nie ma, jednak warto się zapoznać ze wskazówkami, które pomogą przygotować małego ucznia do wyzwań, jakie czekają go w niedalekiej przyszłości.

 

Rodzice dzieci w wieku wczesnoszkolnym z pewnością szybko zauważą, jak wraz z początkiem szkoły – po pokonaniu początkowych trudności adaptacyjnych, jakie przeżywa dziecko – w niezwykłym tempie rośnie jego ciekawość świata oraz krąg kontaktów społecznych. Dziecko musi rozwinąć w sobie umiejętności pozwalające na funkcjonowanie w klasie, nauczyć się nowych metod komunikacji z otoczeniem i z nauczycielem, który wymaga coraz więcej. Wszystko to powoduje, że mały uczeń rozwija przede wszystkim swoje umiejętności językowe, które umykają uwadze rodziców z powodu dużego nagromadzenia treści, z jakimi po ukończeniu przedszkola dziecko musi się
zmierzyć w szkole.

Ostatni dzwonek

Okres przedszkolny i wczesnoszkolny to dla dziecka czas przełamywania kryzysów rozwojowych. Dziecko musi dostosować się do nowych sytuacji, osób i miejsc, a także do rosnącej niezależności od rodziny – mimo, iż dzieje się to bardzo wolno. Robi to także poprzez rozwój swoich umiejętności komunikacyjnych z otoczeniem. Przede wszystkim okres trzech lat nauczania początkowego w szkole to ostatni dzwonek na zaszczepienie w małym uczniu zamiłowania do nauki, rozwijania wiedzy, swojej pasji, a także zdolności językowych. Jest to powiązane z naturalnym tokiem rozwoju dziecka – okres największej plastyczności mózgu i jego chłonności przypada bowiem na wiek przedszkolny i wczesnoszkolny. 

Zaspokajanie potrzeb dziecka

Poprzez komunikowanie się w języku – czy to ojczystym, czy obcym – dziecko uczące się w pierwszych klasach szkoły podstawowej realizuje swoje podstawowe potrzeby, czyli potrzebę bezpieczeństwa, przynależności do grupy, akceptacji wśród rówieśników, potrzebę samodzielności, a także eksplorowania świata. Wszystko to dzieje się za pomocą języka. Warto tę naturalną potrzebę dziecka wykorzystać do tego, by zaszczepić w nim miłość do języków obcych. Obserwacja dzieci wychowujących się w rodzinach dwujęzycznych dowiodła, że dzieci takie uczą się języka obcego znacznie szybciej niż dorośli. Dzieje się tak z prostego powodu: uznają oni języki swoich rodziców za coś naturalnego, czego muszą się nauczyć, by móc porozumiewać się z członkami swojej rodziny. Nie zwracają uwagi na to, że są to dwa oddzielne kody komunikacji. Ta prawidłowość obowiązuje także dzieci, których zarówno mama, jak i tata są tej samej narodowości.     

Pamiętaj!

Pierwszorzędnym zadaniem rodziców jest to, by dowiedzieć się, jaki jest poziom nauczania języka obcego w danej szkole: ile godzin poświęca się na nauczanie języka, jak przebiegają zajęcia, z jakich podręczników korzysta dziecko. 

Szkolne języki obce

Dzieci w pierwszych klasach szkoły podstawowej uczą się już obowiązkowo języka obcego. 

Nie każdy nauczyciel potrafi respektować naturalne potrzeby rozwojowe dziecka – zdarza się, że anglista przygotowany do nauczania starszych uczniów nie wie, że uczniowie w klasach I–III mają zupełnie inne spojrzenie na świat i inne potrzeby niż starsze dzieci. Z tego powodu, jeśli dzieciom nie podobają się zajęcia, warto nauczycielowi zwrócić uwagę na to, że powinien łączyć aktywności siedzące i ruchowe, wplatać piosenki z gestykulacją, komiksy, opowiadanie bajek na dywanie, a nawet wprowadzać na zajęcia użycie pacynek i małe formy teatralne. Najbardziej pożądaną cechą, którą powinien posiadać nauczyciel, jest także empatia: zrozumienie ucznia i czasem jego złego nastroju, emocjonalnego reagowania. Podobnie rodzice powinni wiedzieć, że dziecko zacznie mówić wtedy, gdy będzie na to gotowe – i naprawdę nie znaczy to, że nie zna słówek np. z języka angielskiego. Warto zapytać dziecko, czy podobają mu się zajęcia z języka obcego, jakie zadania proponuje nauczyciel, czy podręczniki podobają się klasie. Warto samemu ocenić je krytycznym okiem. Uczeń klas I–III z powodzeniem może już wyrazić opinię na temat nauczyciela i zajęć, a także z pewnością zapamięta i odtworzy rodzicom ich przebieg. 

Uwaga!

Aktywność szkoły w nauczaniu języka obcego sprowadza się nie tylko do lekcji, ale także obecności w szkolnej bibliotece książek w języku obcym, umożliwiania dzieciom uczestnictwa w różnych przedsięwzięciach związanych z jego nauką: zajęciach plastycznych, festiwalach, szkolnych dniach angielskiego lub niemieckiego, albo chociażby tworzeniu gazetki ściennej. Rodzice mają prawo zaproponować takie formy atrakcji na zebraniach i spotkaniach z nauczycielami.

Dwujęzyczny dom? Czemu nie!

Rodzice również mogą zrobić dużo dla swoich dzieci w kierunku rozwoju ich zainteresowania innym językiem. Bardzo dobrze jest, jeżeli znają język, którego uczy się dziecko. W takim wypadku warto w codziennych sytuacjach wplatać wypowiedzi w obcym języku: może to dziać się zupełnie naturalnie podczas jedzenia, mycia się, ubierania, zabawy. 
Co ważne, dziecko powinno mieć możliwość poznawania świata wszystkimi zmysłami – tak jak miało to miejsce niegdyś: poprzez zapach, smak, dotyk, ruch, emocje. Warto zabierać dziecko do takich miejsc jak kawiarnia, restauracja, zoo, park i nazywać przedmioty w obcym języku, które się tam znajdują. Podczas codziennej zabawy z dzieckiem oraz odrabiania lekcji można porozumiewać się częściowo w języku obcym. Niech dziecko samo powie w języku obcym, co mu smakuje, a co nie, co chciałoby zjeść na obiad, niech nazwie sprzęty domowe oraz elementy zastawy stołowej. 

Dobrym pomysłem jest przyklejanie etykiet do czytania globalnego, czyli wydrukowanych napisów pisanych wielkimi literami i oznaczanie nimi przedmiotów w domu – zarówno w języku ojczystym, jak i obcym. Jest to bardzo dobra metoda wspomagająca proces nauki czytania.

Dzięki temu dziecko zapamięta całościowy obraz danego słowa i będzie mu łatwiej nauczyć się czytać. Grając w gry karciane, takie jak np. Piotruś, memory, bingo – nazywajmy ilustracje w języku obcym. Można również, bawiąc się w chowanego, odliczać w języku angielskim, a grając w „ciepło-zimno” – określać odległość od szukanego przedmiotu w języku obcym. Idąc ulicą, można liczyć pasy na przejściu dla pieszych albo samochody w określonym kolorze po angielsku czy też po niemiecku lub francusku. Czytając bajki, można zapytać dziecko o element ilustracji niekoniecznie po polsku, ale też w innym języku.

Przydatne strony mające na celu pomoc w planowaniu edukacji dzieci: 
www.learnenglishkids.britishcouncil.org/en
www.learnenglishkids.britishcouncil.org/en/parents
LearnEnglishParents.BritishCouncil

Nawet jeżeli rodzice sami nie znają języka obcego, którego uczy się dziecko, nie ma nic straconego. Warto w takim wypadku zaopatrzyć się w filmy DVD oraz książki dla dzieci w języku obcym, w tym popularne baśnie i bajki obcojęzyczne.

Niech dziecięcej zabawie towarzyszy słuchanie piosenek w języku obcym, a w domu niech będą puszczane zagraniczne programy radiowe oraz stacje telewizyjne, jak choćby CNN czy BBC.

Popularne sieci kablowe oferują szeroki wachlarz kanałów dla dzieci po angielsku i po niemiecku – warto wykorzystać czas spędzany przed telewizorem na osłuchanie się z nowym językiem. Szczególną zaletą i walorem tego sposobu jest możliwość słuchania języka z właściwym akcentem i intonacją charakterystyczną dla natywnych użytkowników.     
Będąc na zagranicznych wakacjach, warto zachęcić dziecko do złożenia zamówienia w kawiarni albo zrobienia zakupów, np. po angielsku. Jeżeli się to uda, ono samo, a także jego rodzice, będą wręcz pękać z dumy. 

Od 1 sierpnia Polsat JimJam na swojej antenie wprowadził bajki Learning Time with Timmy (Timmy uczy i bawi). Głównym bohaterem animacji jest baranek, który uczy dzieci języka angielskiego. W każdym odcinku maluchy poznają podstawowe słownictwo, np. kolory tęczy czy nazwy zwierząt. Seria została wyprodukowana przez British Council – instytucję specjalizującą się w nauczaniu języka angielskiego i promowaniu brytyjskiej kultury, we współpracy z wytwórnią filmów animowanych, Aardman Animations. 

Lekcje poza szkołą

Oczywiście, wielu rodziców decyduje się na oddanie całego zadania w ręce specjalistów i zapisuje dziecko do szkoły językowej albo na prywatne lekcje u korepetytora. Z pewnością w takim wypadku należy zwrócić uwagę na poziom treści realizowanych na zajęciach oraz ich zakres, a także na kwalifikacje nauczycieli, opinię na ich temat czy zdanie klientów danej szkoły językowej. Takie lekcje mogą dziecku pomóc zagłębić się w świat języka obcego. Podobnie jak w szkole, zajęcia muszą respektować naturalny tok rozwoju dziecka: uczyć przez zabawę, piosenki, rymowanki. Dobrze jest, jeżeli zajęcia odbywają się w małych grupach – chyba, że dziecko woli formę indywidualną. Szkoła językowa powinna zaoferować także pojedyncze, bezpłatne zajęcia próbne.     

Warto zwrócić uwagę na to, aby nauczyciele, sale lekcyjne i metody nauczania zapewniały bezpieczne, wspierające i stymulujące środowisko do nauki, tym samym zachęcały dzieci do eksperymentów językowych, budowania pewności siebie i rozwijania umiejętności komunikowania się w języku 
obcym. 

W nauce języka przez dziecko chodzi o zaszczepienie w nim zamiłowania do nauki języka i rozwinięcie świadomości, że ludzie komunikują się w różnych językach i żyją w różnych kulturach. Rozpoczęcie nauki we wczesnym wieku wspomaga wszechstronny rozwój dziecka i pozwala małemu uczniowi poznać język obcy o wiele szybciej, niż gdyby rozpoczęło jego naukę w wieku dorosłym. 

Ważne jest, aby pierwsze doświadczenia małych dzieci związane z nauką języka angielskiego wiązały się z radością i zabawą oraz by najmłodsi czuli się komfortowo i bezpiecznie w środowisku, w którym się uczą, co zachęci ich do uczestnictwa w zajęciach. 
Dzieci uczą się w naturalny sposób: poprzez zabawę i aktywności, takie jak piosenki, gry, opowiadania, dramę czy ruch. Są one bardziej znaczące, gdy opierają się na znanych tematach, będących częścią ich osobistego świata. Gdy dzieci dorastają i rozwijają się poznawczo, są w stanie poszerzać krąg swoich zainteresowań o nowe, nieznane dotąd tematy związane z szerszym otoczeniem. Umożliwia im to postrzeganie siebie jako części większej i zróżnicowanej społeczności. Język angielski staje się częścią świata, w którym żyją. Dzieci same zaczynają zdawać sobie sprawę, że znajomość języka obcego jest konieczna, aby komunikować się z innymi, młodymi ludźmi, rozumieć muzykę czy brać udział w grach.
Nauczanie języka angielskiego rozwijało się przez lata, aby uwzględnić potrzeby młodszych uczniów tak, aby czynili widoczne postępy oraz byli wysoce zmotywowani. Nauczanie tematyczne i podejście komunikatywne mają na celu zwiększanie zainteresowania młodych umysłów nauką oraz ćwiczenie koncentracji – zapewniając, że to, czego uczą się dzieci, jest dla nich istotne i daje im dużo radości 
i zadowolenia.

Jenny Simms
British Council, Director for English Language Services in Poland


 

Przypisy